"Verhalen kunnen de wereld veranderen" - Elke Lenders
Het donutmodel, wat is het en hoe kan het ons helpen?
Ken je Kate Raworth? Na het lezen van dit artikel zal je haar spontaan volgen op Twitter. Deze economiste heeft een model uitgevonden dat onze manier van handelen, leven en ondernemen volledig anders in kaart brengt. Economie moet een andere definitie krijgen volgens haar duurzame principes. Benieuwd naar meer?
Duurzaam groeien
Gedurende de laatste 2 eeuwen zijn we obsessief bezig met groei. Economische groei, om precies te zijn. Meer inkomen verkrijgen, meer bedrijven oprichten, internationaal ondernemerschap op de rails zetten… Het klinkt ons als muziek in de oren, maar wat kost het ons?
Kijk eens rondom je. De CO2-uitstoot (link artikel Fossiele brandstoffen) is nog nooit zo hoog geweest. Er sterven mensen van honger door de klimaatproblematiek. Klimaatvluchtelingen stijgen in aantal, in onze zeeën drijft xx ton plastic rond... Waar liggen onze prioriteiten? Deze economiste vraagt zich af welke soort groei we nodig hebben in de 21ste eeuw. Wat willen we doorgeven aan onze kinderen? Geld, ondernemerschap, welvaart? Of kijken we verder?
Kijk eens rondom je. De CO2-uitstoot (link artikel Fossiele brandstoffen) is nog nooit zo hoog geweest. Er sterven mensen van honger door de klimaatproblematiek. Klimaatvluchtelingen stijgen in aantal, in onze zeeën drijft xx ton plastic rond... Waar liggen onze prioriteiten? Deze economiste vraagt zich af welke soort groei we nodig hebben in de 21ste eeuw. Wat willen we doorgeven aan onze kinderen? Geld, ondernemerschap, welvaart? Of kijken we verder?
Het Donutmodel
Kate Raworth doet haar Donutmodel uit de doeken
Als je de wereld wil veranderen (als ondernemer, als consument, zelfs als overheid), wat moet je doen? Het is gewaagd, maar zeer eenvoudig. We moeten onszelf heruitvinden. Graven naar onze ethische verantwoordelijkheid is aan de orde. Onze honger naar geld moet gestild worden en we moeten meer belang hechten aan een andere vorm van werk en waarde.
De definitie van werk
De circulaire flow tussen inkomen krijgen van de ondernemingen waarvoor we werken en producten kopen bij die ondernemingen, lijkt zo eenvoudig dat het foutloos is. Deze in-out flow vormt de basis van onze economie. Maar klopt die wel? Kijk eens dichter. Langs elke kant zijn er indicatoren die we negeren.
Niet alle werk wordt betaald. Moeders en vaders hebben er al een halve dag opzitten voor ze hun kinderen aan de schoolpoorten droppen. Wordt dat werk vergoed? Extremer nog: worden de vrouwen en mannen in Afrika betaald om liters water boven hun hoofd te sjouwen naar hun woonplaats? Miljoenen vormen van arbeid komen niet in de circulaire flow van inkomen en arbeid terecht. We missen de essentie.
Het punt van Kate Raworth is helder. Onze economische modellen zijn verouderd en discriminerend. It's all about the money. Jammer, want zo verliezen we wat ons doet overleven. We negeren de planeet en de gezondheid van ons allemaal.
Niet alle werk wordt betaald. Moeders en vaders hebben er al een halve dag opzitten voor ze hun kinderen aan de schoolpoorten droppen. Wordt dat werk vergoed? Extremer nog: worden de vrouwen en mannen in Afrika betaald om liters water boven hun hoofd te sjouwen naar hun woonplaats? Miljoenen vormen van arbeid komen niet in de circulaire flow van inkomen en arbeid terecht. We missen de essentie.
Het punt van Kate Raworth is helder. Onze economische modellen zijn verouderd en discriminerend. It's all about the money. Jammer, want zo verliezen we wat ons doet overleven. We negeren de planeet en de gezondheid van ons allemaal.
Raworth stelt ons de vraag:
"Als jij een avondje babysit op mijn kinderen, pas ik op je kat wanneer je op reis bent", klinkt dat goed? Natuurlijk, Kate! We spreken over een win-win. En er is geen sprake van geld. In diezelfde trend kunnen we verder GROEIEN.
Gratis onderwijs voor elk kind, in elk land.
Kennis beschikbaar voor iedereen.
De wereld wint wanneer iedereen deel uitmaakt van innovatie, groei en welvaart.
Weg met genderongelijkheid, hongersnood, kinderarmoede… Groei is geen vooruitgang wanneer je het verdient op de rug van een ander.
Gratis onderwijs voor elk kind, in elk land.
Kennis beschikbaar voor iedereen.
De wereld wint wanneer iedereen deel uitmaakt van innovatie, groei en welvaart.
Weg met genderongelijkheid, hongersnood, kinderarmoede… Groei is geen vooruitgang wanneer je het verdient op de rug van een ander.
De definitie van waarde
Hoe bepalen we de waarde van een huis, een onderneming? Decennialang hebben we waarde geassocieerd met BNP, omzet, geld. Raworth gooit het over een andere boeg. Als pionier in de economie gelooft ze erin om onze welvaart niet te meten met monetaire indicatoren. Hoe gelukkig zijn mensen? Heeft iedereen toegang tot zuiver water? Ligt er elke dag eten op ieders plank? Dat zijn volgens haar principes duidelijke indicatoren om de economische groei van een land te meten. Waarde en geld zijn niet hetzelfde.
Economie volgens ecologische plafonds en sociale fundamenten
Volgens Kate Raworth kan je als consument, onderneming of overheid pas van succes, groei en vooruitgang spreken wanneer je binnen de lijnen blijft van zowel ecologische voorwaarden als sociale vereisten. Haar donutmodel geef visueel weer hoe je dat moet interpreteren.
In het centrum ligt het ideaal. Schone energie, geen politieke corruptie, onderwijs, huisvesting, gezondheid, gendergelijkheid, kunnen stemmen, sociale gelijkheid, voeding en ons netwerk. Door deze waarden onder de loep te nemen, meet je de waarde, de sociale index - of hoe je het ook wil noemen.
Een stapje verder dan het planetaire grenzenmodel
We moeten wegblijven van de buitenring, zegt Raworth. De 9 klimaatbarema's, het planetaire grenzenmodel genaamd, opgesteld door experts Johan Rockström en Will Steffen, geven de klimaatproblematiek duidelijk weer. Koste wat kost mogen onze keuzes deze problemen niet in de hand werken: ontbossing, vervuilde waterlopen, afname van de biodiversiteit, afbraak van de ozonlaag, chemische vervuiling, luchtvervuiling, verzuring van de oceanen, klimaatverandering en geen toegang tot drinkwater.
Het donutmodel - een stapje verder dan het planetaire grenzenmodel - neemt ook de sociale waarden in acht aan de binnenkant van de cirkel. Dit toont ons een geheel andere progressie in vergelijking met traditionele economische modellen. In tegenstelling tot de verouderde grafieken begeven we ons niet in een stijgende lijn van welvaart en inkomen, maar lopen we onszelf en de planeet voorbij. Onze ecosystemen zijn uitgeput door onze hongerige economische doelen.
Het donutmodel - een stapje verder dan het planetaire grenzenmodel - neemt ook de sociale waarden in acht aan de binnenkant van de cirkel. Dit toont ons een geheel andere progressie in vergelijking met traditionele economische modellen. In tegenstelling tot de verouderde grafieken begeven we ons niet in een stijgende lijn van welvaart en inkomen, maar lopen we onszelf en de planeet voorbij. Onze ecosystemen zijn uitgeput door onze hongerige economische doelen.
Speciale boodschap voor economen
Kate Raworth enthousiasmeert ons om in elk handboek over economie een donutmodel toe te voegen. "It's our job to change the definition of economics". Bedrijven en overheden horen zich te verantwoorden aan de hand van deze indicatoren, zegt Raworth. Pas dan kunnen we groeien.
Wat wil ik je meegeven over dit model?
Wat als je jouw hele leven zou indexeren volgens het donutmodel? Zijn je aankopen, je energieverbruik, je levensstijl en je gewoontes duurzaam? Staan ze voor de economische groei die we nodig hebben? Negeer de massa, want het aanbod dwingt ons om de verouderde economische flow te volgen. Welke keuzes kan jij als individu maken?
Wat doe ik?
- Ik werk enkel voor bedrijven met een meerwaarde voor het klimaat of de mens.
- Mijn lifestyle is gebaseerd op Zero Waste, zo weinig mogelijk plastic. Jawel, ik huppel rond met linnen zakjes, RSV drinkflessen en weckpotten.
- Vlees komt niet meer op mijn bord.
- We sparen voor zonnepanelen.
Benieuwd naar meer duurzame artikels? Schrijf je in op onze nieuwsbrief.
Nog meer stuff om te lezen
Koffie drinken?
Soja latte, mmmm!
Soja latte, mmmm!
+32 472 23 24 35
elke@straightcontent.be
Evergem / Gent
elke@straightcontent.be
Evergem / Gent
Share - like - comment
