"Verhalen kunnen de wereld veranderen" - Elke Lenders
Waarom we niet duurzaam 'kunnen' zijn
Het lijkt zo eenvoudig om bewuste beslissingen te nemen. Minder plastic, geen fossiele brandstoffen, geen vervuiling meer. En toch, dit hoef ik jullie waarschijnlijk niet eens te melden, blijven we meer PM (fijn stof), meer CO2 en meer andere broeikasgassen zoals methaan produceren.
Hoe komt dat? We leggen onze kinderen toch ook uit dat, wanneer ze iets doen dat een ander pijn doet, het niet meer mag gebeuren. "Zeg sorry en doe dat nooit meer". Ik vrees dat we allemaal ongehoorzame kinderen zijn.
Hoe komt dat? We leggen onze kinderen toch ook uit dat, wanneer ze iets doen dat een ander pijn doet, het niet meer mag gebeuren. "Zeg sorry en doe dat nooit meer". Ik vrees dat we allemaal ongehoorzame kinderen zijn.
Het klimaat sociologisch onderbouwd negeren
Wetenschappers en experts in het klimaatprobleem nemen al enige jaren de term 'antropisch principe' in de mond. Dit omvat het tijdperk waarin de mens zich gedraagt als het meest dominante wezen op deze planeet.
De start van deze era? Daar zijn experten het niet over eens. De ene groep denkt dat we controle namen over de aarde sinds we aan landbouw deden en de andere groep beschrijft onze anthropocene stempel sinds het industriële tijdperk. Wat het huidige tijdperk inhoudt, is wél unaniem: de mens beschouwt zichzelf als het centrum van dit universum. Is dat een probleem? Eigenlijk wel. Als we gezamenlijk zoveel innemen, nemen we af aan biodiversiteit, natuurlijke groei en verstoren we het ecosysteem, de balans die ons allemaal in leven houdt.
De start van deze era? Daar zijn experten het niet over eens. De ene groep denkt dat we controle namen over de aarde sinds we aan landbouw deden en de andere groep beschrijft onze anthropocene stempel sinds het industriële tijdperk. Wat het huidige tijdperk inhoudt, is wél unaniem: de mens beschouwt zichzelf als het centrum van dit universum. Is dat een probleem? Eigenlijk wel. Als we gezamenlijk zoveel innemen, nemen we af aan biodiversiteit, natuurlijke groei en verstoren we het ecosysteem, de balans die ons allemaal in leven houdt.
Zolang we onszelf zo lostrekken van het geheel, als alfa-wezen op deze aarde, kunnen we onbezonnen het klimaat negeren. We zijn sociologisch verankerd in onze gewoontes, onze belangen en onze verlangens. En aangezien we met zoveel zijn, die routines en standaarden zo hoog in het vaandel dragen, kunnen we niet af van dit antropische tijdperk.
Geen zorgen, ik ga niet met de vinger wijzen… Niemand is schuldig. Maar als niemand de schuld draagt, zijn we dan in principe niet allemaal een beetje verantwoordelijk?
Geen zorgen, ik ga niet met de vinger wijzen… Niemand is schuldig. Maar als niemand de schuld draagt, zijn we dan in principe niet allemaal een beetje verantwoordelijk?
Oogkleppen zitten comfortabel
Ignorance is bliss. Toch? Wat niet weet, niet deert. Maar wat als we die oogkleppen even zouden afzetten?
In mijn carrière als digital storyteller mocht ik veel mensen interviewen. Gesprekken over duurzaam handelen en ingrepen van de overheid om het klimaat aan te pakken, volg ik op de voet. Het heeft me al heel veel inzichten opgeleverd. De reacties echter zijn soms… mag ik dat zeggen… lachwekkend én een tikkeltje verontrustend.
"We zijn al groen genoeg!"
"We moeten toch van iets sterven?"
"Die ene vent op dat congres in Napels zegt dat we ons nergens zorgen over hoeven te maken, dus..."
In mijn carrière als digital storyteller mocht ik veel mensen interviewen. Gesprekken over duurzaam handelen en ingrepen van de overheid om het klimaat aan te pakken, volg ik op de voet. Het heeft me al heel veel inzichten opgeleverd. De reacties echter zijn soms… mag ik dat zeggen… lachwekkend én een tikkeltje verontrustend.
"We zijn al groen genoeg!"
"We moeten toch van iets sterven?"
"Die ene vent op dat congres in Napels zegt dat we ons nergens zorgen over hoeven te maken, dus..."
Iedereen is vrij om zijn mening te uiten, natuurlijk. Daar maak ik me geen zorgen om, maar die ene uitspraak is geen punt achter de zin. Het is een gesprek. En tijdens een gesprek horen we mensen aan het woord te laten. De vraag is, luistert iedereen of hebben we voor onszelf uitgemaakt dat onwetendheid gewoon gemakkelijker aanvoelt? We willen allemaal slapen 's nachts. Uiteraard! Maar gaan onze kleinkinderen dat straks nog kunnen?
Ik laat mijn nachtrust niet terwijl ik de ernst van het probleem stap voor stap meer begin te kennen. Mijn tip: denk aan oplossingen. Denk aan de impact die jij, als enkeling, kan verwezenlijken. En als ik er nog over pieker, schrijf ik gewoon een blog zoals deze. Misschien hebben mijn woorden impact op iemand en dan kan ik al spreken van een succes, een stap in de goede richting.
Ik laat mijn nachtrust niet terwijl ik de ernst van het probleem stap voor stap meer begin te kennen. Mijn tip: denk aan oplossingen. Denk aan de impact die jij, als enkeling, kan verwezenlijken. En als ik er nog over pieker, schrijf ik gewoon een blog zoals deze. Misschien hebben mijn woorden impact op iemand en dan kan ik al spreken van een succes, een stap in de goede richting.
Wat maakt het uit, als we toch al gedoemd zijn?
Eens we de realiteit onder ogen zien, is de kans groot dat we schrikken van de grootte van het probleem. Uit gesprekken met experten en concrete cijfers hoor ik vaak een bepaalde ontmoediging in het panel. "Shit, wat doen we nu? Hebben we het volledig verkloot?"
'Verkloot' is natuurlijk een heftig woord. We moeten wel concluderen dat we bepaalde diersoorten de rug hebben toegekeerd. De ijsbeer, de walrus, de pinguïn… Het is slechts een greep uit al die bedreigde diersoorten die we hoogstwaarschijnlijk niet meer gaan zien over 50 jaar. Als de permafrost smelt, dan zal het zeeleven er helemaal anders uitzien. Is dat 'verkloot'? Dat laat ik eigenlijk in het midden. We hebben de planeet in alle objectiviteit naar onze hand gezet en het is tijd dat we die controle lossen en aan de natuur teruggeven. De vraag hier is: willen we deze controle opgeven, wetend dat alles ervan afhangt?
Wat bedoel ik met 'alles'? Experten stoppen met analyseren tot 2100, omdat de kans op overleving vrij laag ligt wanneer we dit patroon aanhouden. Dan moeten we in alle eerlijkheid durven toegeven dat we het effectief hebben verkloot, welja.
'Verkloot' is natuurlijk een heftig woord. We moeten wel concluderen dat we bepaalde diersoorten de rug hebben toegekeerd. De ijsbeer, de walrus, de pinguïn… Het is slechts een greep uit al die bedreigde diersoorten die we hoogstwaarschijnlijk niet meer gaan zien over 50 jaar. Als de permafrost smelt, dan zal het zeeleven er helemaal anders uitzien. Is dat 'verkloot'? Dat laat ik eigenlijk in het midden. We hebben de planeet in alle objectiviteit naar onze hand gezet en het is tijd dat we die controle lossen en aan de natuur teruggeven. De vraag hier is: willen we deze controle opgeven, wetend dat alles ervan afhangt?
Wat bedoel ik met 'alles'? Experten stoppen met analyseren tot 2100, omdat de kans op overleving vrij laag ligt wanneer we dit patroon aanhouden. Dan moeten we in alle eerlijkheid durven toegeven dat we het effectief hebben verkloot, welja.
Lobbyisten zijn mondige gladde palingen
Wetenschappers en experts in de materie van biomimicry, biodiversiteit, broeikasgassen en andere klimaatgebonden topics zijn niet bepaald bekende koppen. Ze verbergen zich achter een scherm of in een labo om na te gaan wat er momenteel gaande is. De evolutie van de CO2-uitstoot, bijvoorbeeld, baart hen zorgen.
Is zwavel de juiste oplossing om CO2 in te perken? Die vraagstukken liggen bovenaan de stapel to do's. Beroemd worden of een tv-gezicht worden omtrent duurzame trends komt niet eens in aanmerking als respectvolle bezigheid voor deze Sheldon Coopers.
De luidste stemmen zijn publieke sprekers, ingehuurd door ondernemingen die baten bij het verder verdelen van fossiele brandstoffen. Deze smooth talkers hebben ervaring met het inpakken van mensen. Ze stonden aan het front bij de campagnes van Donald Trump en zaaien alom verwarring over het klimaat bij het publiek.
Is zwavel de juiste oplossing om CO2 in te perken? Die vraagstukken liggen bovenaan de stapel to do's. Beroemd worden of een tv-gezicht worden omtrent duurzame trends komt niet eens in aanmerking als respectvolle bezigheid voor deze Sheldon Coopers.
De luidste stemmen zijn publieke sprekers, ingehuurd door ondernemingen die baten bij het verder verdelen van fossiele brandstoffen. Deze smooth talkers hebben ervaring met het inpakken van mensen. Ze stonden aan het front bij de campagnes van Donald Trump en zaaien alom verwarring over het klimaat bij het publiek.
Follow the leader
Follow the leader
Gelukkig begin ik ook meer en meer ontwikkelde sprekers te zien met een zinnige, waarheidsgetrouwe boodschap.
- Christian Heller - voorzitter van het Value Balancing Alliance
- Kate Raworth - economiste en uitvinder van het Donut-Model
- Sir David Attenborough - documentairemaker, auteur en jarenlang senior manager bij de BBC.
- Ken jij nog iemand die ik moet volgen? Laat maar van je horen, hé.
We grijpen naar innovatie, en niet naar oplossingen
Velen onder ons vinden rust in de gedachte dat we met onze technologie een oplossing zullen vinden voor de broeikasgassen. We gaan CO2 uit de lucht zuigen of iets dergelijks. Beetje vreemd, niet? Waarom fixen we de oorzaak niet gewoon? Geen fossiele brandstoffen meer, geen bomen meer kappen en leven met een pak minder vlees? Die piste wordt niet gewandeld. Nope... De oplossing wordt gezocht in het oplappen van het probleem. Ik had het al eerder over zwavel. Concreet denkt men dat zwavel de CO2 uit onze lucht gaat halen.
We kunnen zwavel in de atmosfeer pompen, zoals gebeurt bij grote vulkaanuitbarstingen, en er zo voor zorgen dat er minder zonlicht op aarde valt - het zou als het ware 'gedimd' worden - waardoor de aarde gedurende 20 jaar niet meer zou opwarmen. De zwavel zou via ballonnen, raketten of vliegtuigen tot in de atmosfeer gebracht worden.
We kunnen zwavel in de atmosfeer pompen, zoals gebeurt bij grote vulkaanuitbarstingen, en er zo voor zorgen dat er minder zonlicht op aarde valt - het zou als het ware 'gedimd' worden - waardoor de aarde gedurende 20 jaar niet meer zou opwarmen. De zwavel zou via ballonnen, raketten of vliegtuigen tot in de atmosfeer gebracht worden.
De gevolgen zijn erg onvoorspelbaar en moeilijk in de hand te houden. Zo kunnen we zure regen krijgen. De lucht kan rood verkleuren. En de stratosfeer kan opwarmen. Kortom, het ecosysteem is niet beschermd. Om nog maar te zwijgen over het nadelige effect op het huidige gebruik van zonne-energie en de kans om die techniek als wapen te gaan inzetten.
We moeten onszelf heruitvinden en onszelf uít het centrum van het universum halen om een duidelijke blik te krijgen op wat er ons te doen staat. Wat hebben we nodig? Zuurstof, een onderdak, eten, hobby's, een nut… Als we collectief beslissen om het tij te keren, kunnen we écht iets fixen. Ik geloof er keihard in. Jij ook?
We moeten onszelf heruitvinden en onszelf uít het centrum van het universum halen om een duidelijke blik te krijgen op wat er ons te doen staat. Wat hebben we nodig? Zuurstof, een onderdak, eten, hobby's, een nut… Als we collectief beslissen om het tij te keren, kunnen we écht iets fixen. Ik geloof er keihard in. Jij ook?
Cinema
We denken soms ook dat geostormen enkel voorkomen in de films. Armageddon, 2012, The Day after tomorrow… Deze rampenfilms maken ons niet bang. Ah nee, 't is maar televisie.
Ondertussen begint de fictie stilaan realiteit te worden. Er sterven jaarlijks duizenden mensen door de opwarming van de aarde. We zitten midden in de ramp.
Ondertussen begint de fictie stilaan realiteit te worden. Er sterven jaarlijks duizenden mensen door de opwarming van de aarde. We zitten midden in de ramp.
Mijn advies voor zowel groene pioniers als non-believers
- Doorbreek je reptielenbrein, ga in tegen de gewoontestroom en zet gedurfde stappen om jezelf minder afhankelijk te maken van de industrie, spullen en monetaire waarden.
- Onderwijs jezelf over het klimaat alsof het een vereiste zou zijn, zoals tellen tot 100 basiskennis is. Iedereen hoort eigenlijk te weten wat er gaande is. Kennis is macht en macht stelt je in staat om de wereld te veranderen.
- Niemand kan nog ontkennen dat er een klimaatprobleem is én dat het door de mens is aangericht. Negeer de lobbyisten die het tegendeel beweren of beter nog, onderzoek waar ze het mis hebben en antwoord met concrete data en bewijsmateriaal. Zet de lobbyist schaakmat. Het rapport van het IPCC kan je zeker meer inzichten geven.
- Lees voldoende artikelen over deze materie en probeer zowel kleine als grote duurzame initiatieven uit. Wie weet word je sustainable influencer. One step at a time...
Benieuwd naar meer duurzame artikels? Schrijf je in op onze nieuwsbrief.
Nog meer stuff om te lezen
Koffie drinken?
Soja latte, mmmm!
Soja latte, mmmm!
+32 472 23 24 35
elke@straightcontent.be
Evergem / Gent
elke@straightcontent.be
Evergem / Gent
Share - like - comment
